Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2012

Ζάβαλη Μάικω... μαρ’ Μάικω, μας «κόψαν» τη γλώσσα!

Όταν πριν από χρόνια διάβαζα τη θεωρία του Fallmerayer σχετικά με τους Έλληνες τη βρήκα υπερβολική, προσβλητική και φυσικά, όπως όλοι, ανθελληνική! Στην πορεία προσπάθησα να αποστασιοποιηθώ, να μάθω, να διαβάσω, να ωριμάσω μέσα από τη μελέτη για να καταλήξω πως και χωρίς να τα κάνω όλα αυτά, τα χρόνια που μεγάλωσα μου θύμιζαν και μου αποδείκνυαν κατά καιρούς πως το όμογλωσσο που μαζί με το ομόαιμο και το ομόθρησκο ήθελαν κατά Ηρόδοτο να συνέχουνε «και» το γένος μου, χανότανε σε μία κατάσταση multi-culti στο μακεδονικό χωριό μου!
Έτσι, θυμάμαι τη γιαγιά μου τη βλάχα τα πρωινά σαν έρχονταν η γειτόνισσα για καφέ να τη ρωτάει «Τσι φάτσι τσαλ Πέτρου?» κι εκείνη να απαντάει στα βλάχικα επίσης «Γκίνι τσαλ Χίλιου». Από τη γιαγιά μου πάλι στα Γρεβενά έχω επίσης αναμνήσεις διόλου ξεθωριασμένες: Σαν μας έβλεπε να κάνουμε καμιά ζημιά με τον αδερφό μου μας φώναζε «Προυπάσκα μι τα προυπάσκα σας! Σκιώρματα!» κι εμείς γουρλώναμε όλο απορία τα ματάκια μας χωρίς να ξέρουμε τι είναι μήτε τα «προυπάσκα» μήτε τα «σκιώρματα», αλλά δε χρειαζότανε και διδακτορική διατριβή στη διαλεκτολογία για να αντιληφθείς από τα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία πως έπρεπε απλά να το βάλουμε στα πόδια και να διακτινιστούμε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα για να μην ακούγεται εκείνο το ισοπεδωτικό «Τσιφτιλίθκα!». Η ανεξίτηλή μου μνήμη θέλει να θυμάται ακόμα μία θεια του μπαμπά, θρακιώτισσα αυτή τη φορά, στην οποία όποτε πήγαινα, την έβλεπα να φοράει  πάντα «ντ’ μπρουστουμούνα τς» γιατί έκανε «δ’λειές»! Τέλος, η θεία Στάσα, μία άλλη θεια, γνήσια Σμυρνιά, και σαν  μετενσάρκωση της Λωξάντρας, αφού ο κατεξοχήν αγαπημένος της χώρος ήτανε η κουζίνα, μου έλεγε μόλις με έβλεπε στην αυλή: «Στέκα! να ΣΕ φτιάξω λουκουμάδες! Γιά πασπάτες? Τι θες?»
Επιστρέφοντας στο παρόν, που είναι  ο αντίποδας της μνήμης, δλδ η ζήση, έχω να καταθέσω ότι ο γλυκύτατος και κατά τα άλλα ήρεμος μπαμπάς μου μόλις προχθές ήτανε που, αφού εγώ, το σπλάχνο του, του έσπασα λίγο τα νεύρα με τη μουρμούρα μου, γύρισε και μου είπε ένα ξεσυγυρισμένο «κι τι τσλιάτναμ!!!», οπότε και έβγαλα απλά το σκασμό ώστε τελικά η συνεργασία μας να υπάρξει εις το εξής αγαστή! Για να μη μιλήσω για μένα την ίδια που αν με ακούσει κανείς γνωστός μου πώς μιλάω όταν υπάγω στο χωριό μου ή όταν μιλάω στη φίλη μου τη μουρ-Λέγκω θα πει πως μάλλον δεν με ξέρει γιατί δεν θα με αναγνωρίζει γλωσσικά!
Συμπερασματικά και αδιαμφισβήτητα, γενικά και ειδικά μπορούμε να πούμε ότι εγώ είμαι και ήμουνα ένα παιδί που από μικρό γύριζα από θεια σε γιαγιά και τούμπαλιν, όπως μπορεί εύστοχα να καταλάβει κανείς, κι αυτό μπορεί να σημαίνει πως α. είμαι γέννημα-θρέμμα παιδί του χωριού, β. αγαπάω τις γιαγιάδες γιατί λατρεύω τη σοφία τους και γ.  υποκλίνομαι στον αυθορμητισμό και τον παλμό της γλώσσας τους!
Αυτό δεν ήτανε καθόλου αδιάφορο ως προς τις μετέπειτα επιλογές μου. Καθορίστηκε ο χαρακτήρας μου, τα ενδιαφέροντά μου και φυσικά οι σπουδές μου! Δεν ξέρω τι θα επέλεγα εάν είχα γεννηθεί απλά σε ένα χωριό της Κρήτης ή έξω από την Άμφισσα ή έστω σε ένα νησί του Ιονίου. Ξέρω πολύ καλά όμως πως και το χρόνο να γύριζα πίσω το μόνο που θα άλλαζα θα ήτανε να αφουγκραστώ πολύ καλύτερα όλες αυτές τις βαλκανικές διαλέκτους για να μάθω να τις μιλάω όχι μονάχα παθητικά, αλλά και ενεργητικά. Και τότε θα γινόμουνα πιο δραστήρια και δραστική στις σπουδές μου και ίσως πιο μάχιμη.
Κι αν μέχρι στιγμής έχω πάει σε μερικές δεκάδες χωριά αναζητώντας με το κασετοφωνάκι και καταγράφοντας παππούδες στα καφενεία, σε πλατανοσκέπαστες πλατείες ή γιαγιάδες γύρω από το τζάκι, τον κήπο τους ή το μαντρί, κι αν μέχρι στιγμής έχω απομαγνητοφωνήσει άλλο τόσο υλικό μέσα σε εργαστήρια ανάλυσης γλώσσας και διαλέκτων ακούγοντας ιστορίες πονεμένες κάποιας άλλης εποχής ανθρώπων που μίλησαν στη γλώσσα της ψυχής τους, σήμερα νιώθω πως ήτανε το ελάχιστο που θα μπορούσα να  προσφέρω σε αυτόν τον κλάδο της επιστήμης μου που λέγεται διαλεκτολογία.
Γιατί ναι, με πονούσε σαν άκουγα έναν ανείπωτο ρατσισμό για «εμάς» εδώ ψηλά τους μεθόριους που δεν μιλάμε μόνο ελληνικά. Γιατί ναι, με έτσουζε σαν περιγελούσανε τα ξαδέρφια μου από τα Γρεβενά που όταν έρχονταν τα καλοκαίρια στο άλλο μου το χωριό δε λέγανε «τρόμαξα», αλλά πολύ αυθόρμητα φωνάζανε «σκιάχτκα», κι ούτε κατάλαβα ποτέ γιατί ο βλάχος είναι περισσότερο άξεστος από έναν Αθηναίο που δεν έχει τρόπους και φωνάζει μυγιάγγιχτος και όντας στριμωγμένος σαν την παστή σαρδέλα μέσα στο τρόλεϊ. Και δεν κατάλαβα επίσης για ποιον λόγο θα έπρεπε ένας λαός εδώ πάνω με διόλου μικρότερο φρόνημα ελληνικό από έναν Πελοποννήσιο, μα ίσα-ίσα πιο ενισχυμένο, να ορκίζεται  μαζικά με άλλους ότι θα ξεχάσει εν μία νυκτί  τη γλώσσα της καρδιάς του, των τραγουδιών και των εθίμων του, τη γλώσσα των παππούδων του και της ιστορίας του για να αποδείξει ότι είναι πιο Έλληνας. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί μαίνονται ακόμα λάβρες συζητήσεις για τέτοια «λεπτά αλλά αυτονόητα θέματα» και γιατί η ανόητη προπαγάνδα των βορείων γειτόνων μας παντρεύτηκε με την πιο ανόητη ημιμάθεια τη δική μας και γέννησε  ρατσιστικές απόψεις περί θεμάτων για τα οποία δεν ακούσαμε κάποιοι ποτέ, δε ρωτήσαμε κανέναν να μάθουμε τίποτα, δε διαβάσαμε πουθενά για όλα αυτά και κυρίως δεν θελήσαμε να ασχοληθούμε καθόλου!
Όλα αυτά τα «ποτέ δεν κατάλαβα...» παρέα με το «τίποτε», το «πουθενά» και το «καθόλου» αποτέλεσαν μια πολύ καλή αιτία και αφορμή να καθίσω να διαβάσω, να μαζέψω υλικό και να το μελετήσω. Και το σπουδαιότερο να σπουδάσω ενδελεχώς και συστηματικώς για να «μάθω» να αντιμετωπίζω, να υποστηρίζω και να μελετώ αυτήν την πανσπερμία των γλωσσών και των διαλέκτων, αυτό το μωσαϊκό των ιδιωμάτων, να βάλω ένα μικρό λιθαράκι στην αποθησαύρισή τους και να γυμνάζομαι να απαντώ σε κάθε ημιμαθή που δεν θέλει να καταλάβει σε τι χρησιμεύουν όλα αυτά.
 Και λέω να «μάθω» και όχι μάθω, γιατί είναι υπό συζήτηση το τι μαθαίνει κανείς, πώς το μαθαίνει, γιατί το μαθαίνει και πώς το υποστηρίζει ή το χρησιμοποιεί! Γιατί η μάθηση κρύβει παγίδες στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων μιας διαλέκτου να αναγνωριστεί ανάμεσα σε άλλες λιγότερο ή περισσότερο αναγνωρισμένες, να συναγωνιστεί μια Κοινή με κύρος, έστω ενίοτε δήθεν και εικονική, να επιβιώσει υπό τον ιμπεριαλισμό κοινωνιολέκτων που εισβάλουν στα σαλόνια μέσω της τηλεόρασης και να διεκδικήσει μερίδιο στον πλούτο της εθνικής μας γλώσσας. Και γιατί το να «μάθω» συνεπάγεται ότι αναγνωρίζω το λόγο για τον οποίο κάτι δε λέγεται όπως στην Κοινή, αλλά λέγεται έτσι ώστε να υπηρετεί κάποιον σκοπό.
Κι όμως, πολλοί ήτανε αυτοί που σαν άκουγαν τι έκανα έσπευδαν να μου μιλήσουνε για τις «λέξεις» τις διαφορετικές που έχουνε στο χωριό τους. Κι όμως πιο πολλοί είναι εκείνοι που καταλαβαίνουνε αυτήν τη στιγμή τι σημαίνει να έχεις πολλές και διαφορετικές γλωσσικές καταγωγές. Κι όμως, ακόμα περισσότεροι είναι εκείνοι των οποίων ο κόσμος τους γλωσσοποιήθηκε σε ένα περιβάλλον ιδιωματικό με μία γιαγιά ή έναν παππού που δεν έβγαλε άλλο πανεπιστήμιο πέρα από εκείνο της ζωής, όπως έλεγε ο αείμνηστος Δάσκαλος, κι ωστόσο δεν έμειναν καθόλου πίσω σε σχέση με όσα διδάχτηκαν στο σχολειό, αλλά ίσα-ίσα πλούτισαν τις εμπειρίες τους, έμαθαν πάμπολλα για τις σκέψεις των απλών ανθρώπων, τις έκαναν δικές τους και βρέθηκαν πιο πλούσιοι γλωσσικά -και όχι μόνο!- σε σχέση με αποστειρωμένους υποστηρικτές της μεγαλορρημοσύνης!
Κι όμως, κι εσύ που διαβάζεις τώρα θυμάσαι κάτι από τους παππούδες σου σε κάποιο χωριό χαμένο στο χάρτη. Κι όμως, αναρωτιέμαι γιατί πολλοί ακόμα δεν ένιωσαν ή δε διάβασαν σπουδαίους λογοτέχνες σαν τον Μυτιληνιό -κατά τα άλλα-  Στρατή Μυριβήλη που περιέγραψε τόσο ζωντανά και παραστατικά σε ένα αντιπολεμικό έργο αυτήν τη γνήσια εμπειρία, κι εμείς «σκοτωνόμαστε» δήθεν για να λάμψει η αλήθεια:
 

“Είναι μια βδομάδα τώρα που η ζωή μου κυλά σαν μια κορδέλα νερό ανάμεσα στη χλόη. Νιώθω μέρα με τη μέρα πιο δυνατή τη σώψυχη ανάγκη να συναγρικηθώ με την πρωτόγονη ψυχή των ανθρώπων που με φιλοξενούν. Αυτό μ’ έκανε από την πρώτη κιόλας μέρα να βαλθώ πεισμωμένα να μπω μέσα στο νόημα του γλωσσικού ιδιώματος.
Έκανα ένα γλωσσάριο που το πλουτίζω, το συμπληρώνω μέρα με τη μέρα. Μιλάνε μια γλώσσα που ‘ναι παρακλάδι σλαβικό, με πολλά τούρκικα και ρωμαίικα στοιχεία. Η αντρίκεια της φτογγολογία μού δίνει ένα τονωτικό συναίσθημα. Τα φωνήεντα είναι σπάνια. Η μαλακιά θηλυκάδα τους πνίγεται σ’ ένα κατρακύλισμα από φωνές αδρές και σκληρές.  Σαν μιλάς ακούς να δρομίζουν τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα στ’ ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξεις έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πούνε πως το πουλί «πέταξε», λένε «π’ρρλιτς». Σε καμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο αληθινό το πέταγμα ενός πουλιού.
Στην σπουδή μου τούτη προχώρεσα κιόλας τόσο όσο χρειάζεται για να τους κάμω να ξεκαρδίζονται στα γέλια σε κάθε φράση που ιδρώνω  να συνταιριάξω. Φαίνεται πως τις πιο πολλές φορές ξεφουρνίζω πολύ αστείες γλωσσικές γκάφες που οι μεγάλοι τις σχολιάζουν με δυνατά χάχανα, ώσπου δακρύζουν από τα γέλια, ενώ τα κορίτσια κοκκινίζουν και δαγκάνουνται. Όμως το σπουδαίο είναι που σχεδόν πάντα στο τέλος τα καταφέρνω να μαντέψουν τις απλές ιδέες που πολεμώ να τους εκφράσω. Αυτό βέβαια δείχνει περισσότερο την εξυπνάδα τους και την καπατσοσύνη πόχουν να διαιστάνουνται. Φαντάσου όμως το πανηγύρι που γίνεται μ’ αυτό το μπέρδεμα, αφού το δικό μας το «όχι» το προφέρουν «ναι»!”
Στρ. Μυριβήλης, Η Ζωή εν Τάφω, 1924

78 σχόλια:

  1. κι πορώ να νουνίζω αείκον ώραν ντο θα σχολιάζω σε, γιατ η νεγκασίαμ μεγάλη εν, απλά εθέλνα να απαντώσε πρώτη.
    τα αλλά θα λεματα αύριον.
    καληνυχτωσε και φιλώσε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. εγω λοιπόν η μουρ-λέγκω φίλη για πρώτη φορά κατάλαβα τι θέλει να πει η ποιήτρια-λογοτέχνης φίλη μου , γιατί απλά μιλούσες με πολύ συναίσθημα, και με πολύ αλήθεια....έτσι ειναι και έτσι θα είναι, τρομάζω μόνο όταν σκέφτομαι μετά από χρόνια τι θα καταγράφουν ως διάλεκτο δική μας....,φαντάζεσαι???? εγώ πάλι δε θέλω ούτε να το σκεφτώ πόσο φτωχοί θα είμαστε και σε αυτόν τον τομέα......είμαι σίγουρη ότι αυτό που κάνεις με την επιστήμη σου θα μείνει στην ιστορία!! μπράβο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η γλώσσα μόνο συναίσθημα και σκέψεις κρύβει!
      Καντε ο,τι μπορειτε να τη σωσετε σε ολες τις εκδοχες της!

      Διαγραφή
  3. "Ντούφες" από το χωριό της γιαγιάς μου της βλάχας, δες εδώ:
    http://www.vlahoi.net/ithi-ethima/ntoufes-erotiko-pexnidi.html
    Το ήξερες αυτό το έθιμο?

    Αντιγράφω από παλιά μου ανάρτηση απόσπασμα για την λαλιά της μάνας μου.

    "Αγαπημένο θέμα της προς κοινωνικοποίηση οι αρρώστιες! Μη μιλήσει κανείς για πόνο μπροστά της αρχίζει: "ιιιχ τι να πεις, ουλα μας πουνούν, αυτά τα πόδια δεν τ' ουρίζου ψηλά που τ' μέσ'! κόβουμι κουρίτσιμ (ή πιδιμ! ανάλογα ποιον έχει μπροστά!) και μι πεφν τα γόνατα άμα κάτσου πουλύ ωρα! θελου να δλεύου αλλά κι πάλι δι μπουρω! Είμι κι ιγχιρισμεν! ισί είσι γιριά?"
    Μετάφραση: "Αχ παιδί μου όλα με πονάνε, τα πόδια, η μέση, τα γόνατα και δε μπορώ να δουλέψω αλλά δε μ' αρέσει και να κάθομαι...είμαι και εγχειρισμένη! Εσύ είσαι γερή (υγειής)?"

    Για μια πρώτη γνωριμία μαζί της μπες εδώ:
    http://profanws8adunatisw.blogspot.gr/2011/10/145.html
    και για μελέτη θα σε πάω επιτόπου να μου πεις τι ιδίωμα είναι αυτό που μιλάει????
    Σε φιλώ πολύ.
    Απολαυστική πάντα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Διάγνωσις: μέχρι πάνου απ' αυλάκ' πλην Αττικής, όλοι μιλάνε βόρειο ιδίωμα!Κοινώς και απλοϊκώς δεν κόβουν τις λέξεις μόνο στη Λαρισα!Πλανώνται πλάνην οικτράν όσοι νομιζω κατι τετοιο!

      Επιφυλάσσομαι να έρθω στο χωριό σου!Αν και τα παριχωρα των Σερβίων τα κατεγραψα μια χαρα!

      ΥΓ: θα μελετησω τα πολυ ωραια σου κειμενα με την 1η ευκαιρια!εισαι τοσο παραγωγικη που δε σε προλαβαινω!

      Διαγραφή
  4. Sabrina my angel,
    κατάγομαι από μία βλάχικη οικογένεια, από μάνα και πατέρα. Θυμάμαι, σαν παιδί, που ντρεπόμουνα για τη γλώσσα των γονιών μου. Οταν μιλούσαν δυνατά φοβόμουνα μην τους ακούσει κανείς φίλος μου και την άλλη μέρα με κοροιδεύουν στο σχολείο. Μην τυχόν και με αποκαλέσουν χωριάτη οι άλλοι οι ..."ευγενείς". Τώρα, που τα χρόνια πέρασαν και δεν μπορώ να μιλήσω τη γλώσσα των προγόνων μου αισθάνομαι σαν να τους έχω προδώσει. Σαν να έχω προδώσει τον παππού μου που, ήρωας του μικρασιατικού πολέμου, δεν δίστασε να πετάξει τα παράσημά του στα μούτρα του αστυνομικού διευθυντή Γρεβενών, όταν εκείνος του ζήτησε να μην μιλάει βλάχικα στο σπίτι. Σαν να έχω προδώσει τις γιαγιάδες μου που με μεγάλωσαν με τραγούδια όμορφα, πλημμυρισμένα από στίχους αυτής της τόσο εύηχης λατινογενούς διαλέκτου. Σαν να έχω προδώσει τον αγαπημένο μου πατέρα που είχε αφιερώσει τη ζωή του στο χωριό του και την διατήρηση της βλάχικης γλώσσας και παράδοσης. Ευτυχώς όμως που υπάρχουν άνθρωποι σαν και σένα, και χαίρομαι που είσαι φίλη μου, που με τη δουλειά τους και τη λαχτάρα τους γι' αυτό που αγαπούν, επουλώνουν, όσο είναι δυνατόν, αυτό το τεράστιο κενό που αφήνει ο θάνατος μιας γλώσσας.
    "Βόι Πιρβουλιάτς, βόι λάι μαράτς...
    νου βου λο ντόρλου ντι χουάρα βου...
    τσι αρμάσι έρμα σι σίνγκουρα..."

    "Εσείς Περιβολιώτες, εσείς καυμένοι...
    δεν σας πήρε ο πόνος για το χωριό σας...
    που έμεινε έρμο και μοναχό..."

    Χιριτίματι μούλτι, σκούμπα αμιά

    James

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπούνα Τζούα!κουμ τρτς Τζέιμς?
      Οταν ντρεπεσαι για τη γλωσσα σου παει να πει πως ντρεπεσαι για την ταυτοτητα σου! Εγω δεν τους ακουω πάντως! Νγκλιντου ουρεακλιε...(το πα σωστα ή το σκοτωσα?)
      Αν η επιστημη καταφερει να κανει τον κοσμο να το ξεπερασει τοτε οι Ελληνες θα σταματησουν να μαϊμουδιζουνε στα δυτικοφερμενα προτυπα. Διοτι μιμουμαι ακριτα ενα προτυπο σημαινει πως το θεωρω ανωτερο μου!

      Διαγραφή
    2. Μπούνε τζούε, μουσιάτα ννι

      Φυσικά και δεν ντρέπομαι πια για τη γλώσσα μου. Το κακό είναι ότι αυτό λειτούργησε σαν τροχοπέδη στην παιδική μου ηλικία, γι' αυτό και δεν έμαθα να μιλάω καλά τα βλάχικα. Τα καταλαβαίνω όμως όλα. Κατά τα άλλα συμφωνώ απόλυτα μαζί σου.

      Τι μπάσιου

      James

      ΥΓ1. Δεν το σκότωσες καθόλου. Πολύ σωστά το είπες.
      ΥΓ2. Εξεπλάγην από την ρητορική σου δεινότητα εις την βλαχικήν (κοινώς armaniesti). Τόσα χρόνια δεν το είχα πάρει χαμπάρι.
      ΥΓ3. Μη με κοροιδέψεις αλλά, τι είναι τα ιερογλυφικά δίπλα στο "Η αγγιλους" ;

      Διαγραφή
    3. Ααα κρυφο ταλαντο!Στο μεταπτυχιακο καναμε βλαχικα, πομακικα, τσιγγανικα, σλαβομακεδονικα, αρβανητικα και ο,τι "παρακμιακο" τραβαει η ψυχη σου!Μη φανταστεις!Μελετες ΓΙΑ τις διαλεκτους. Όχι ΤΙΣ διαλεκτους!Κατι λεξεις διασπαρτες απο δω κι απο κει!Απλα τις μαζωξα για να σας εντυπωσιασω!Τα καταφερα? Σε αλλο μαθημα εκανα ποντιακα, κατωιταλιανικα και καππαδοκικα!

      ΥΓ: Το διορθωσα?ειναι κατι βλακειες που βγαζει η google χωρις να με ρωτησει!Μου εχει σπασει τα νευρα τελευταια με οσα κανει!

      Διαγραφή
    4. Ναι, αλλά το Constantina με ξενέρωσε. Που πήγε το Sabrina your angel? Ή μήπως δεν είσαι πια άγγελός μου;

      Διαγραφή
    5. Αμαν ρε Τζέιμς,
      ουτε ενα λαθος εκ παραδρομης δεν μπορω να κανω??!Σ' αυτο το κειμενο ειμι η άggελους σ' ουτως η αλλως, όχι η your angel...

      Διαγραφή
  5. Αχ βρε Κωνσταντίνα... Μόλις διάβασα "Στάσα" σκέφτηκα "η γιαγιά η Στάσα η Σμυρνιά", δεν μπορείς να φανταστείς πόσα μου θύμησες! Λίγες εικόνες μου έχουν μείνει απο την γιαγιά την Στάσα.Εκείνα τα μεγάλα της τα γυαλιά, μιά ζωή μέσα στη κουζίνα της και πάντα να ψάχνει κάτι να σου προσφέρει!!! Αυτή η εικόνα μου έχει μείνει. Ήμουν μικρούλα τότε..
    Έχω μια πιό έντονη εικόνα της Γιαγιάς της Λένας... Με το μπαστουνάκι της, να έρχεται στη γιαγιά μου, με τα μαύρα της τα ρούχα το τσεμπέρι στα μαλλιά. Και να μιλάει μόνο εντόπια, και μην καταλαβαίνω τίποτα! Και να εκνευρίζομαι. Γιατί; Γιατί αυτό που άκουγα μου άρεζε μα δεν καταλάβαινα ούτε μπορούσα να πω κάτι στην "γλώσσα αυτή".
    Πέρασαν τόσα χρόνια, μα ο ίδιος ο καημός παραμένει ο ίδιος..."γιατί δεν μου μαθαίνει κανείς την γλώσσα αυτή;;"
    Για μια ακόμη φορά μου θύμησες πολλά Ντίνκα, όπως μπορούμε να ακούσουμε καμιά μπάμπο να σε φωνάζει στο χωριό.
    Πολλά φιλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ντίνγκα η στιγματισμένη17 Οκτωβρίου 2012 στις 12:21 μ.μ.

      Τελικά Δημητρούλα, όλοι τις ίδιες βλακείες πληρώνουμε!
      Ας είναι κι έτσι!Ποτέ δεν είναι αργά! Η γλώσσα πεθαίνει, αλλά δεν πέθανε ακόμη! Θα μου πεις ασθενής στο κρεβάτι του πόνου στα τελευταία του! Με πολύ πόνο όμως και πολύ τελευταία...ευτυχώς κάποιοι πασχίζουν για καταγραφές!

      ΥΓ: εκείνη η γιαγιά η Στασα ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΗ!

      Διαγραφή
  6. Ο Χαλκιδικιώτης απ'το Νησί17 Οκτωβρίου 2012 στις 3:38 π.μ.

    Κι ας κάνεις πως δεν κατάλαβες, όμως καλύτερα απ'όλους έχεις καταλάβει. Και σ'αυτό το "γιατί", σ'αυτή τη χώρα, την ίδια στοιχειωμένη απάντηση έχει κανείς να δώσει, όπως σε πολλά απ'τα "γιατί" που τη μαστιγώνουν, σοβαρά κι ασόβαρα. Πίσω από αυτό το "γιατί" κρίνεται η πολιτική ενός κράτους που έμεινε Κράτος και Βία και ποτέ δεν υπήρξε Χώρα, παρά για όσο κρατά μια ανάσα. Εκείνη που δυο αιώνες τώρα θέλει να πνίξει το βυζαντινό μας παρελθόν και τη ρημάδα την παράδοση που με πείσμα πατάει με δυό πόδια γερασμένα μα σμιλεμένα σε "τούτα 'δω τα χώματα" στις βαλκανικές ρίζες του πλατάνου που την έθρεψε από τις εποχές που οι Ρωμαίοι γινόντουσαν Ρωμιοί και οι Γάλλοι Σταυροφόροι έφταναν στο Βυζαντινό κάστρο του Ανθεμούντα. Εκείνη που θεωρεί απρεπές και ασύμβατο το βυζαντινό βαλκανικό μας ένδυμα με το αρχαιοελληνικό παρελθόν των ενδόξων ημών προγόνων -όπως τους αντιλαμβάνονταν οι Γερμανοί ρομαντικοί των πρώτων μας εξωτερικών κυβερνητών, πρώτων στη μακρά σειρά μιας τάξης άρχουσας μεν αμήχανης δε να συμβιβάσει την παρόρμησή της προς τον μαϊμουδίστικο "εξευρωπαϊσμόν" της χώρας με τη γιαγια της που μιλούσε κατσαρά, απρεπή και μη εγκεκριμένα ελληνικά. Είναι η ίδια τάξη που περιφρονούσε τους φουστανελάδες-όταν δεν τους έκλεινε στα μπουντρούμια- και κοιτούσε αφ'υψηλού τους χωριάτες -όταν δεν μπορούσε να συγκρατήσει τη δημοκρατική ορμή των κοινοτήτων τους. Κι όπως όλα τα αγνά του κόσμου τούτου έτσι και η γλώσσα στα χέρια εκείνων που ποτέ τους δεν αγάπησαν ούτε τον ίδιο τους τον εαυτό παρά τη δίψα μια Αρχής επί αρχομένων υποτελών και ξένων, όπως τους είχαν συνηθίσει τα πρότυπά τους, διαστρεβλώθηκε ώστε να γίνει "επίσημη", όπλο και οδοστρωτήρας, στα βιβλία και στην καταφρόνια των βλεμμάτων των γραμματιζούμενων - να κρύψουμε τη βλαχιά μας κάτω απ'το τραπέζι μην μας κακολογήσουν οι ξένοι φίλοι κι εραστές του Περικλή. Κι ας ήταν οι ίδιοι ξένοι που λεηλατούσαν και λεηλατούν "τούτα εδώ τα μάρμαρα" που 'κείνος ο εξεγερμένος άξεστος της Ρούμελης τα'νιωθε κομμάτι της ψυχής του. Ας ήταν εκείνοι που φθονερά για αιώνες θεωρούσαν το Βαλκάνιο Γλέντι του Βυζαντίου ανάξιο ακόμα και του δικού τους σκοτεινού και βίαιου Μεσαίωνα. Κι ας ήταν πάλι ανάμεσά τους 'κείνοι που έβλεπαν στις λέξεις του βουνού την ομορφιά και τη συνέχεια και την ψυχή του τόπου. Ο τόπος έπρεπε να παταχθεί, το ίδιο και η ψυχή του. Και επατάχθη. Και πατάσσεται ακόμα, από τους ίδιους εκείνους που πιότερο απ'όλα μισούν το ίδιο τους το είδωλο, μισούν που δεν γεννήθηκαν πολιτισμένοι σε κάποιο Παρίσι, κάποιες Βρυξέλλες, έστω ένα Βερολίνο. Μισούν τη μάνα και τους παππούδες τους, τα αρώματα, τις γεύσεις και τις μουσικές των παιδικών τους χρόνων, 'κείνα τα μακρινά παραμύθια για νεκρούς αδερφούς και Διγενήδες, Κύκλωπες, Αϊ Δημήτρηδες και Αγαμέμνονες, όλα μαζί να στροβιλίζονται στον ωραιότερο χορό κάτω απ'τα πλατάνια μ'εκείνο το ελαφρύ αεράκι να σε δροσίζει κάποιο Αυγουστιάτικο πανηγύρι. Μέχρι κι αυτές τους τις μνήμες προσπάθησαν να τις κλείσουν σε κονσέρβα ευρωπαϊκή και σε συσκευασία Μεγάρου να τις προσφέρουν βορά στις εξευρωπαϊσμένες κυρίες εκ Λειβαδιάς, φορτωμένες τα χρυσάφια που τους παραδώσαμε, να κρατούν με ευγενή παλαμάκια το ρυθμό του τσάμικου, του πεντοζάλη, του ρεμπέτικου (του ρεμπέτικου ρε!) σε κάποια Επίδαυρο - κι ας γελάνε κι ας κλαίνε μαζί από τα βάθη του κάμπου οι σκιές των παππούδων μας. Κι αυτές τις μισούν. Και αγνοούν τον πλούτο τούτης της χώρας, τούτου του τόπου και των ψυχών που κλείνει μέσα του, Ελλήνων, Βαλκάνιων, Βυζαντινών. Ωραίων.
    Τους μισούν. Γιατί ποτέ τους δεν ήταν μήτε θα μπορέσουν να υπάρξουν μέρος τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η πιο μεγάλη αλήθεια δεν είναι οτι ξεχναμε την ιστορια μας!Ειναι οτι δεν τη μαθαμε (ή δεν μας τη μαθανε) ποτέ!
      Γιατι η λήθη προϋποθετει την μάθηση! Δεν ξεχνας κατι που δεν γνωρισες ποτε!Απλά εχεις αγνοια!Αρα σκεψου από που πρεπει να αρχισουμε αυτον τον κοσμο που ελεγε ο ποιητης:

      «Δουλεύτε τον ξανά τον κόσμο στην φωτιά
      και τα καλά του ξανανθίστε και τα κρίματα,
      χτυπώντας τον με το σφυρί και με τ' αμόνι!»

      Διαγραφή
    2. Ο Νησιώτης Χαλκιδικιώτης που δεν απέχει πολύ κι απ΄τα βουνά της Μάνης17 Οκτωβρίου 2012 στις 6:15 μ.μ.

      Να ήταν μόνο θέμα ιστορίας και της διδασκαλίας της ή έστω της εμπειρικής της μάθησης, ίσως και να υπήρχε περιθώριο σωτηρίας. Όχι, μαθήτρια κι ερωμένη των ποιητών,είναι πιο βαθύ και άμεσο το μίσος. Γιατί έχουν γνώση των μανάδων τους και των γειτονιών που μεγάλωσαν οι παππούδες τους, αλλά προκειμένου να γίνουν αρεστοί κι αντίγραφα κακέκτυπα των αρχόντων μπας και τους πετάξουν κανένα ψίχουλο Αρχής για να βαυκαλιστούν πως είναι κι εκείνοι άρχοντες και δυτικοί και Άλλο απ'τους υποτελείς αρχόμενους επιλέγουν να την κρύψουν, να την αποκηρύξουν και να τη χρησιμοποιούν μόνο ως μανδύα μπας και πειστούν τα τόγια να μην ξεσηκωθούν.Μοντέρνος γενιτσαρισμός, εξευγενισμένος, εξευρωπαϊσμένος αλλά εν τέλει κι αυτός παραδοσιακός...

      Διαγραφή
    3. Δεν συμφωνω γιατι πολλοι τονιζουν την καταγωγη τους απο την ιδιαιτερη πατριδα τους μονο και μονο για να τραβηξουν ψηφο!=Λαϊκισμος δε λεγεται τουτο?

      Διαγραφή
    4. ...κι απ το Νησί πίσω στους δρόμους...17 Οκτωβρίου 2012 στις 6:59 μ.μ.

      Αυτό ακριβώς είπα κι εγώ καλή μου: Πως τη χρησιμοποιούν μόνο ως μανδύα μπας και πείσουν τους ιθαγενείς να τους πουλήσουν τα παιδιά τους. Και τα καταφέρνουν μια χαρά, λέω εγώ...

      Διαγραφή
  7. Ο Χαλκιδικιώτης απ'το Νησί που ζβαρνίζ'ται ως το Μπιαδάκι17 Οκτωβρίου 2012 στις 3:41 π.μ.

    Κι εμείς; Καιρός μαθές να σηκωθούμε, σιγοψιθυρίζοντας καθένας το δικό του ριζίτικο, θες 'κείνο που κλαίει για του Ντούλα τη χαμένη μάνα, θες κείνο που υμνεί το Πωγώνι και τα ψηλά βουνά του,θες το άλλο που όλοι ξέρουμε κι ακόμα περιμένει 'κείνη την άτιμη την ξαστεριά. Καθένας στη ντοπιολαλιά του, καθένας στο κομμάτι της ψυχής του, μακεδονίτικης και ρουμελιώτικης, Νησιώτικης και νησιώτικης, κρητικής και χαλκιδικιώτικης, κομμάτια όλα του ίδιου φλάμπουρου, θ'κοί μας όλοι. Και να κάνουμε πόλεμο. Καιρός μας είναι.

    Μπουμπτάει.Θα ζβντάξ' καμιά βροχάρα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εσενα σΕ το 'πα?πολύ μΕ αρεσεις!Εχεις ρε παιδι μου εναν τονο λογοτεχνικο και συναμα επικριτικο!Ετσι ετσι!Να συνεχισεις να μας τα χωνεις με λογοτεχνικο τροπο!

      Ορεινη Χαλκιδικη ε?σ'α κει δεμ μπήγα!Τημ μπήρα ξώφαλτσα όμως!Σας έρχουμι!Μι θέλτι?

      Διαγραφή
    2. Ο Νησιώτης Χαλκιδικιώτης που από το Μπιαδάκι κατέληξε στο Ρέμα17 Οκτωβρίου 2012 στις 6:20 μ.μ.

      Σα παν';Κοπιάστε εσείς κι ας είσαι κι άβνταλα!Οι πόρτες είναι ανοικτές και το τσίπουρο φρεσκοκαζανισμένο.

      Ορεινή Χαλκιδική εκ των ορεινοτέρων και μαζί απ'τα φαράγγια του Νησιού στα πόδια του Ταΰγετου, όπου φωλιάζουν πέτρινα χωριά ταινίας του Λεόνε δίπλα σε τάφους Μυκηναϊκούς ξεχασμένων ηρώων. Κι όλα αυτά να'χουνε έρθει Τούμπα. Δεν το λές και άσχημα...

      Διαγραφή
    3. Πωωωω!τελικα ολοι απταιστα τα μιλατε τα ιδιωματα ετσι!?κρυφα ταλαντα!
      Δε με λες: ολα αυτα ειναι η καταγωγη σου?
      Αιντε να πεισεις τον Fallmerayer για το αντιθετο!
      Δεν πιστευω να απαντας σε ερωτηση "απο που ειναι η καταγωγή σου?"...θες κανα μισαωρο να εξηγεις!

      Διαγραφή
    4. ...περί καταγωγής τοματόρυζο!17 Οκτωβρίου 2012 στις 7:03 μ.μ.

      Όχι δα. Βυζαντινός και Βαλκάνιος, Ρωμιός και Βορειοελλαδίτης με ρίζες απ'την Παλιά Ελλάδα των απαρχών που της πήραν οι άνεμοι των εμφυλίων. Έλληνας σαν να λέμε. Άσε που η εξήγηση μοιάζει με την ιστορία του τόπου και όλων μας.Και πάντως είδες που σου τράβηξε το ενδιαφέρον;

      Διαγραφή
    5. ...και περί ορθογραφίας βράσε όρυζα!17 Οκτωβρίου 2012 στις 7:06 μ.μ.

      ...για να σε προλάβω-επειδή σε ξέρω τι ψείρας είσαι-"που τις πήραν οι άνεμοι". Με "ι"! Και όχι "η", "της πήραν". Παρότι της παλιάς Ελλάδας της πήραν και τον αέρα και ο διάολος τον πατέρα, με τους παλιο'λλαδίτες που έμπλεξε!

      Διαγραφή
    6. καλα ντε!με τοσα σχολια σημερα κι εγω εκανα λαθη!εκ ΠΕΡΙ-δρομης που μου ειπε μια στη γραμματεια του Πολυτεχνειου τις προαλλες...αλλα δεν το κανα και θεμα!το κανα?
      γλωσσα ειναι αυτη!οπου φυσαει ο ανεμος παει!

      Διαγραφή
    7. Αυτή θα έκανε καλή παρέα με έναν γνωστό μου μηχανικό αυτοκινήτων που συνηθίζει να οδηγεί στην Επιφερειακή!Θα του άρεσε πιθανότατα μια ΥΠΟ-δρομή ως απάντηση στην επιδρομή του!

      Διαγραφή
    8. Εσυ να κοιταξεις να μας αποκαταστησεις την Αλεξ απο κατω κι ασε τν χαζη γραμματεα με τα παιδια του μοχθου να τα βρουν οι δυο τους! Αλλωστε όμοιος ομοίω αεί πελάζει!Καποτε θα πεσει ο εις επανω στον αλλον!Δεν υπαρχει περιπτωσις!

      Διαγραφή
    9. Ο πιθανολογών αισιόδοξος περί της γραμματέως και του μηχανικού18 Οκτωβρίου 2012 στις 4:37 μ.μ.

      ...έλα ντε!Ένα σωρό γάμοι και βαφτίσια γίνονται εξάλλου κάθε σαββατοκύριακο.Η στατιστική είναι με το μέρος τους!

      Διαγραφή
  8. Αγαπητή μου Φιλενάδα! ,

    Καλημέρα,

    Σε σημεία του κειμένου περιττό να σου πω πως ανατρίχιασα πρωινιάτικα!!!!!!!!! χα

    Καλή δουλειά.... πιστεύω ανεβαίνεις και πας Κωνσταντίνα μου!!! Μπράβο!!!!

    Με ταξίδεψες...

    Αν και "βέρα" Αθηναία... δυστυχώς , ... να σου πω πως μέσα μου , το πιό μεγάλο κομμάτι της ψυχής.. το νιώθω ίσως σαν το παιδί του χωριού, της θείας κλπ.
    Τι να σου πει όμως μια "ημίαιμη" τύπισσα απο Αθήνα? Όντως!!!
    Εσείς είστε πιο γνήσιοι άνθρωποι και ξέρετε καλύτερα νομίζω τη ζωή και βλέπετε καλύτερα τις αλλαγές της...
    Και εσύ

    Τελευταία σκεφτόμουν έντονα πως θάθελα να φύγω απο δώ να βρώ έναν μικρότερο τόπο ..ίσως έναν γνησιότερο τόπο, που έχει χαθεί ??.......μακρια απο την τρέλα μιας καθημερινής βιασύνης και άγχους..! Νομίζω πως αυτός είναι ένας κρυφός πόθος πολλών νέων !!!

    Προσωπικός μου πόθος????? Να παντρευτώ έναν βορειοελλαδίτη που ξέρει να ζει... με καλή καρδιά αλλά και μόρφωση ε?? " Έναν άντρα "Κωνσταντίνο" σαν εσένα δηλαδή!!!!!!!! χαχαχααχχαχ Γίνεται???
    Μη με γειώνεις πουλάκι μου!!!!

    Μην σε ζαλίζω... ένα έχω να σου πω...

    Βρές εσύ που μπορείς...έναν τρόπο να έρθουν πάλι πίσω αυτές οι αναμνήσεις του χωριού, της συνανανστροφής με την θεία, βρες μας τον παλμό της γλώσσας τους!

    Σε προσκυνώ, γλώσσα, πολλά τα θαύματά σου.
    Επί κυμάτων σφοδράς εποχής βαδίζουσα
    - ην γαρ ενάντιος της αλαλίας ο άνεμος -
    σώα βγήκες στην ακτή και άρθωση εμφύσησες
    σε μερικούς τουλάχιστον λόγους κακοποιούς
    που εξεβίαζαν την επαφή μας να σιωπά.

    Φιλί ζουμερό!!!!

    Τα λέμε συντόμως!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ακούσατε, ακουσατε! Ζητειται Γαμβρος για τη φιλη μου την Αλεξ!κατα προτίμηση ονοματι "Κωνσταντινος"!
      Ειναι ψηλη, λυγερη, εξυπνη, μορφωμενη, δουλευταρου και πιστευει στην γνησιοτητα των ανθρωπων και στο αυθεντικό! Ακουει κανεις?
      Εγγυωμαι εγω για ό,τι προκύψει!

      Αυτο να δω Αλεξ, να ανεβαινει και κανεις Αθηναιος στη Σαλλλλλλλλονικη γιατι βαρεθηκα να βλεπω το αντιθετο!
      Τι εχει πια η αστικη Αθηνα?μελι?

      Η Δημουλα ΑΘΑΝΑΤΗ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
      Με ανεβαζετε επιπεδο εδω μεσα σημερις!
      Η ερευνα παει καλα!Πολλα τα δεδομενα!

      ΥΓ: οταν μετοικισεις στη Β.Ελλαδα θα σε παρω αγκαζε στα χωρια με τους παπππουδες και τις γιαγιαδες! Αναμενω!

      Διαγραφή
    2. .....να μη με πάρεις ένα τηλέφωνο, να στείλεις ένα μειλ, ένα μήνυμα...κάτι βρε παιδί μου! Δεν το σκέφτηκες ε?

      Διαγραφή
    3. Αν μΕ πεις ποιος εισαι θα το φροντισω! Το μηνυμα γιατι το αφησες σε ασχετο σημειο δεν καταλαβα.....

      Διαγραφή
    4. Για να μη μας διαβάσουν οι άλλοι βρε! Πως παλιά,πηγαίναμε πίσω απ τους θάμνους ή στα βραχάκια! Πάντως, πολύ διπλωματική η απάντησή σου! Καταγράφτηκε!

      Διαγραφή
  9. Mωρ δε παν να λεν ότι θέλουν οι μυγιάγγιχτοι και όλοι οι άλλοι Ε! ναι λοιπόν είναι τόσο έντονο το συναίσθημα το να μιλώ με τις γιαγιάδες του χωριού (γιατί η δική μου συνγχωρέθηκε εδώ και χρόνια) την τοπική διάλεκτο που δεν τ΄ αλλάζω με τίποτα ακόμα και σήμερα χρησιμοποιώ ατάκες με φίλους, συνεργάτες κπλ και ξεραινόμαστε στα γέλια (παρεμπιπτόντως τους έχω μάθει και μερικές) Γιατί όταν είμαι καλά ένταξη αλλά όταν είμαι νευριασμένη έχει άλλη βαρύτητα η απάντηση και το φχαριστέμαι και πολύ μάλιστα !! Χριστίνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτο σημαινει πλουτος!Να διανθιζεις την γλωσσα σου με ατακες με οποιαδηποτε προελευση!Μαζι σου! Εχουνε γραφει απειρα κειμενα για αυτο που περιγραφεις Χριστινακι!Συνεχισε το!

      Διαγραφή
  10. Είσαι μια "γλωσσού"( οχι απλά γλωσσολόγος ) όνομα και πράμα!

    Τρελαίνομαι ν ακούω τον Σπυράκη να μιλάει "Ελασσονίτικα". Γελούσα τόσο πολύ όταν η πεθερά μου έδειχνε την αγάπη της ή μάλωνε τα παιδιά μου στα " Ποντιακά". Ξεκαρδίζομαι όταν ο Ορέστης μας λέει ανέκδοτα στα " ντόπια ".
    Εντυπωσιάστηκα όταν μόλις προχθές έμαθα ότι ο γνωστός
    " Βουκεφάλας " ήταν " Φικεφάλας "!
    Μια χώρα " patswork "( όπως θα λεγε η κόρη μου ).
    Κομμάτια από διαφορετικά υφάσματα, σχήματα και χρώματα που ενώνονται χωρίς ραφές. Καλημέρα σ όλους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γλωσσού ε? Δευτερο γκολ σημερα!Κι αλλος με το πε στα προσωπικα μηνυματα!Ξερω οτι ητανε μεγαλο το κειμενο αλλα δεν ηθελα να κοψω τιποτα!

      Οσο για τις παρεες και τα ανεκδοτα, ναι, ουτε εγω τα αλλαζω γιατι πισω απο τα γελια κρυβονται ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ για πονεμενους λαους!

      Διαγραφή
    2. Πονεμένοι δε θα πει τίποτα.
      Χωρίς να χω καμιά σχέση με την επιστήμη σου , γράφω απλά ότι όταν τον παλιό εκείνο τον καιρό (1989) πήγαμε Αυστραλία υπήρχαν " ορκισμένοι εχθροί " της Ελλάδας απλά γιατί όταν βρισκόταν στα χωριά τους
      ( κυρίως απ την περιοχή της Φλώρινας ) έφαγαν
      " το ξύλο της αρκούδας " εξαιτίας της γλώσσας που μιλούσαν. Έτσι ξενιτεύτηκαν και δημιούργησαν συλλόγους κατηγορώντας τη χώρα που γεννήθηκαν.
      Το πως και το γιατί εσύ νομίζω το ξέρεις καλύτερα από μένα.

      Διαγραφή
    3. Τι πληγες ξυνεις τωρα!
      Η Ελλαδα τρωει τα παιδια της ενα πραμα!Σαν τον Κρονο!
      Ακουει κανεις?

      Διαγραφή
  11. Κατερίνα...η γνωστή!17 Οκτωβρίου 2012 στις 12:20 μ.μ.

    Κάποια στιγμή στη ζωή μου αποφάσισα να μείνω επαρχία και δεν με βοηθήσανε οι τότε οι συνοδοιπόροι μου να το υλοποιήσω...(Να τονίσω ότι είμαι παιδί της πόλης και οι επιλογές μου εδώ είναι περισσότερες όσο αφορά το θέατρο, το σίνεμα, τις εκθέσεις κ.α.) Εδώ όμως είμαστε μισοί, αφού νιώθω έντονα την έλειψη του φυσικού τοπίου και την αυθεντικότητα των ανθρώπων που ζούν και ενσωματώνονται σ'αυτό. Ποτέ δεν περιγέλασα τους ιδιωματισμούς του κάθε χωριού και ίσως λίγο γραφικά, με συγκινούσαν οι λεκτικές αντιθέσεις. Θυμάμαι την γιαγιά απο την Κρήτη να διηγείται ιστορίες απο τα παλιά, να μην καταλαβαίνω ούτε τα μισά αλλά να ξεχειλίζει αγάπη. Το ίδιο και με την γιαγιά και την προγιαγιά από την Βοιωτία...Είναι η ημιμάθια και ο εγωϊσμός που μας τυφλώνουν εμας τους Έλληνες. Χρειάζεται συναισθηματική νοημοσύνη ώστε να καταλαβαίνεις και να αγκαλιάζεις το διαφορετικό.
    Καλά κάνεις και ασχολείσαι με το θέμα γιατί κάποιος πρέπει να το κάνει σ'αυτή την χώρα...!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο εγωισμός!Πολύ σωστή ερμηνεία!Πως οπου τυχει να γεννηθουμε εκει βρισκεται και το κεντρο του κοσμου!Οι αλλοι ειναι διαφορετικοι ως προς εμας και οχι εμεις διαφορετικοι ως προς εκεινους! Τι πλανη!

      Ε και μια και εισαι απο την Κρητη και εχει γινει εδω μεσα η Βαβυλωνια του Δ.Βυζάντιου, γιατι δε μας τα πες κρητσικά ωρε Κατερινιώ?

      Διαγραφή
    2. Ίντα να σου πω βρε?? Κουζουλάθηκες?? Δεν κατέω πράμμα!! Δεν εθυμούμαι τίποτα!! Τσ'απολιμάρες σου για κοπελιά.

      PS: Μην πέσεις καταής και ζελάς με τούτα που σου γράφω!!

      Διαγραφή
    3. Καλά ε!!!εχω πέσει ήδη καταη κ χτυπιέται!!Γκουντρουλ´ισκα από του γέλιου!!μου θυμίζουμε το ήταν ένας Τούρκος,ένας Γερμανός κι ένας Έλληνας!!!!

      Διαγραφή
  12. Καλημερα,Κωνσταντινακι μου!
    Τα Βαλκανια ειναι μια τεραστια μειξη...Γι'αυτο και ειμαστε τοσο ωραιος λαος,βρε!!!!Φιλακια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τόσο ακομπλεξάριστα και λιτα, μονο μια συναδελφος θα σχολιαζε (ετσι)!!
      Καλημερα ολη μερα!

      Διαγραφή
    2. Συνάδελφος...ε...;Όταν σε διαβάζω,αναρωτιέμαι αν μπήκα ποτέ στη Φιλολογία...Κι ετσι όπως πάω...Με βλέπω σε λίγο καιρό να κοιτάζω μονάχα το πτυχίο μου στον τοίχο...

      Διαγραφή
    3. Δεν εχει σημασια!Η γνωση ποτε δε χανεται!Στο κατω κατω σπουδασες φιλολογια, δε χρειαζεται να την ασκησεις κιολας!Θυμασαι τι μας λεγανε?Εμεις εδω βγαζουμε επιστημονες φιλολογους, οχι καθηγητες!
      Ανεβηκε το κασε μας τωρα, αλλα τελος παντων!

      Διαγραφή
  13. κωσταντινούλdα μου, α με πάρεις ένα τηλέφωνο που θέλω α σε ρωτήξω κάτι πού 'χω στο νού μμου μέρες; κάμε μου κόρη μμου τη χχάρη και πάρε με, χαρώ το. έχασά το πάλε το νούμερό σσου (τη gεφάλη μμου α φάω, ο ξεχασκιάρης).
    Αντώνης Ν.Φ. (=νότιος φωνηεντισμός)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. α σε παρω το, χαρω το εγω πολυ που μμε εξεχασε!
      (αναθεμα σε Αντωνη!Η εκδικηση του νοτιου ιδιωματος εισαι!θα ΣΕ πω εγω!)
      Μακια στη ΡΡοδον!
      ή μάλλον φιλούθκια!(καλα το ειπα?εχω πολλα χρονια απο τοτε που εκανα εκεινη την εργασια!Μεγαλωσα!)χαχα

      Διαγραφή
    2. τι "φιλούθκια" λέεις μου; Αυτό παιί μμου είμ bου τη gύπρο. Έχασές τα, πάει!

      Διαγραφή
    3. Εζανταινα! να σε το πω στα ποντιακα!:Ρ:Ρ:Ρ:Ρ:Ρ:Ρ:Ρ

      Διαγραφή
  14. Αχ βρε Ντινούλι μου!!! Με ό,τι και αν καταπιάνεσαι το κάνεις με τόσο πάθος και τόσο καλά!! Με έκανες να θυμηθώ την ομιλία σου στα Γρεβενά! Θυμάσαι; Πόσο σε καμάρωναμε και σε καμαρώνουμε ακόμη (και για πολλά πολλά πολλά χρόνια ακόμα, εεεε;;;;)!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν θυμαμαι λέει!!!!!
      Τι λες τωρα!? Ξεχνιεται εκεινη η μερα?Ητανε το ντεμπουτο μου με το Δασκαλο στο πλευρο μου να με καμαρωνει! Για αυτο ειμαι ευτυχης!Που προλαβα και το εκανα!Που προλαβα και το ζησα!
      Και εχω και το κλαμπ μου!Ουχου!
      Σας ευχαριστω!

      Διαγραφή
  15. Εξαιρετική δουλειά, όπως άλλωστε και όλα τα κείμενα που μου έστειλες κατά καιρούς .Αυτό με άγγιξε λίγο παραπάνω γιατί έχει να κάνει με τη γλώσσα, ένα θέμα που αγαπώ πολύ,αλλά δεν έχω τις δικές σου γνώσεις ούτε και έκανα ποτέ κάποια έρευνα.Μας έλεγε ο Δάσκαλος ότι εμείς εδώ στη Β.Ελλάδα με τις διαλέκτους και τα ιδιώματα που κουβαλάμε, είμαστε πλούσιοι και κατέχουμε την Ελληνική πολύ καλύτερα από τους αδελφούς μας στη Ν. Ελλάδα.Να είσαι καλά και σ'ευχαριστώ που με τιμάς στέλνοντάς μου όλο αυτό το καταπληκτικό υλικό.
    Δεν ξέρω αν το σύντομο αυτό κείμενο είναι αρκετό και απαντάει στο ερώτημά σου. Καλή επιτυχία,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μου αρκει Δεσποινακι, γιατι ειναι καταθεση ψυχης!
      Οι συγκινησεις εχουν feedback!δεν ειναι μονο αλυσιδωτες εν τελει!Αλιμονο!
      Ειδες τι κανουν οι αξεχαστοι Δασκαλοι?

      Διαγραφή
  16. Ντίνγκα,
    εισαι απιστευτη!Πολυ ωραιο το κειμενο! Ο τιτλος ολα τα λεφτα!ΜΕ θυμισες πολλες ωρες κουβεντας που καναμε γι' αυτα τα θεματα!
    Φιλακια πολλά!
    Ο Κόλιος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ωρες?Ωραιες ωρες!Ατελειωτες και αξεχαστες και αλησμονητες!Συζητησεις με ρετσινα και χοροι στα πανηγυρια, αναμεσα σε ανθρωπους ντομπρους!
      Ωρες..

      Διαγραφή
  17. Dinka czesc !!!

    Utsi me majko, karaj me,
    kako da zemam Liliana,
    Liliana, moma ubava,
    Liliana, tsrni trentafil........


    (dhmotiko asma apo th Sfeta-Petka, Agia Paraskebh shmeris,...gia na mhn xexniomaste)..


    Paraspondulos Zwtikos...


    ΥΓ: xereis miaaggixes to thema

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τελικα δεν υπαρχει ανθρωπος που να μην το αγγιξε το θεμα!Χαιρομαι!
      Κανε μας και μια μεταφραση ομως ρε Κυριακο!ή θα το κανει κανας αλλος εδω μεσα?

      Διαγραφή
  18. Ούιιιιιιιιι......Νέπε ντο εν ατά ντο λέτε; Αγρασεύω να εγροικώ , νουνίζω, ξαν νουνίζω...δεβάζω, ξαν δεβάζω , άμα γιοκ...τιδέν κι εγροικώ.
    Παλάλα Κωνσταντίνα , εείχ δίκιο η Ευγενία, πολλά κεβεζού είσαι, να λελευω σε.
    Αγλιανεύκουμαι όμως με το μουχαμπέτ ντ'εφτάτε αδακά, εν άμον ταραήλτς με λαλίας και θέλω να κρατώ ατο απες σιν ψιμ για πάντα!!!
    Αααα...και ένα νέο!!! Γέμισε μπιτούκλες το σχολείο :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Νε ραζμπίραμ νίστου Τζινοπον, αλλά..,
    τι μι λουβαμ νογκου...μάικα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Καλησπέρα Μισοκοντοχωριανη!
    Ξερεις πολυ καλα πως εδω και χρονια εχω πεισθει οτι η Μακεδονια ειναι περισσοτερο απο τα υπολοιπα γεωγραφικα διαμερισματα η περιοχη που φαινεται καλυτερα αυτη η συνεχεια του ελληνισμου απο τα αρχαια χρονια μεχρι σημερα.
    Χαιρομαι που μεσα απο την καθημερινη σου τριβη και ενασχοληση με την νεολαια, οπως και με την πενα σου το διδασκεις, το αποδεικνυεις και το κανεις ευρεως γνωστό!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η Σαρακατσανα η γιαγια μου ελεγε:"Ισύ και η αδιρφή σ είστι μσουβέτσκοι" (μισοβεζικοι=μισο+μισο λογω διαφορετικης καταγωγης από μανα-πατερα)

      Διαγραφή
    2. Κι ελεγα πού είναι οι Σαρακατσανοι!!!

      Διαγραφή
    3. Ξερεις προσπαθουσα χρονια να πεισω τον Κυρο και δεν τα καταφερνα πως τα δυσκολα χρονια αλλα και αργοτερα υπηρχε πολυς κοσμος που για διαφορους λογους μιλουσε μονο την ντοπιολαλια του και οχι ελληνικα (της σημερινης καθομιλουμενης), αλλα δηλωνε φανατικα ΕΛΛΗΝΑΣ. Αρκετοι μαλιστα του ελεγα,πεθαιναν γι' αυτο.

      Σε ανυποπτο χρονο και χωρις να θιξω το παραπανω ζητημα παραδεχτηκε τελικα οτι εχω δικιο (το 2002 πρεπει να ηταν).

      Τωρα ξερω σιγουρα ποιος τον οδηγησε να δει την αληθεια στο συγκεκριμενο θεμα.
      Καλο βραδυ

      Διαγραφή
    4. Ειλικρινα με συγκινησες!
      Καλο σας βραδυ σαρακατσανακια!

      Διαγραφή
  21. γλυκειά μου φάτσα...
    εγώ η Ελένη*-μουρ-Λέγκω....(κάποιος με αντιγράφει!!!)
    δεν θα πω οτι συγκινηθηκα θα πω οτι πονεσα με το κειμενο σου πολύ!
    ήμουν μικρή σε ένα γάμο στο χωριό, το μακεδονίτικο χωριό μου, ο μπαμπάς να τραγουδά ενα τραγούδι στα "ντόπια" εγω να χορεύω και ηταν τόσο ευτυχής....δεν καταλάβαινα γιατι τα τραγούδια άρχισαν όταν εφυγε ο πολύς κόσμος, δεν καταλαβαινα γιατί τραγουδούσαν οταν μεναμε ¨"εμείς και εμείς"...δεν καταλάβαινα γιατι θεωρούσα οτι είμαστε κατώτερη φυλή εμείς οι ντόπιοι έτσι ένιωθα, γιατί ο παππούς πολεμώντας στο αντάρτικο δεν του επιτράπηκε να επιστρέψει ποτέ στην χώρα που πολέμησε γι'αυτήν την ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ.αυτό που καταλαβαίνει η ψυχή μου είναι το ρίγος που νιώθει το φυλλοκάρδι μου κάθε φορά που ακούω τους ήχους που μεγάλωσα, καθε φορά που χορεύω τους χορούς μας, κάθε φορά που παρευρίσκομαι σε εκδηλώσεις τοπικές!ΣΕΒΟΜΑΙ κάθε τι και κάθε τόπο με τις παραδοσεις του, την ιδιατερότητά του.ΔΕΝ ΣΕΒΟΜΑΙ αυτούς που θεωρούν τον εαυτό τους πιο ΈΛΛΗΝΑ ΑΠΟ ΚΆΠΟΙΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ!!!αν κρατήσει ο καθένας μας τις ρίζες του από όποιον τόπο και αν είναι θα γίνουμε καλύτερη θα μπορούμε ...λίγο ακόμα να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα!!!!
    Βρήκα μια κασέτα σε ένα παλιό συρτάρι με ντόπια αλλά κασετόφωνο πλέον δεν υπάρχει....

    φιλικούς πατριωτικούς χαιρετισμούς στον ΚΟΛΙΟ!!!
    να χαιρομαστε τα "μσοβετσκα" παιδιά μας!!!
    ευτυχώς που υπάρχουν άνθρωποι με αξίες!!!

    είμαι περήφανη φάτσα για σενα!!!

    "μι μπόλε νόγκου ντούστα...τ'αμιλούβαμ μίλτα λίτσνα μόμα!!!"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Α ρε μάικα,
      τη δικη σου τη γλωσσα δν την εκοψε κανενας!Πόσο πολλες τετοιες ιστοριες εχω ακουσει, δει και διαβασει!Μα καθε που τις ακουω με συγκινουν και με εκνευριζουν το ιδιο και με θυμωνουν!πολυ με θυμωνουν!Και με θυμωνουν που τα τοσο ωραια τραγουδια μας τα παιρνουν οι προπαγανδιστες πια και τα "ντυνουν" με στιχους "δικους τους" και τα καρπωνονται και τα νοθευουν και τα κανουν υπουλα...και με θυμωνει που πολλοι ασχετοι τα ποινικοποιουν γιατι δεν μαθανε την ιστορια τους. Κι ουτε θελουν να τη μαθουν. Ειναι γι αυτους απλα ενοχοποιητικα στοιχεια. Και θελουν να τα ξεχασουμε και θελουνε να μας βαλουνε ολους σε ενα καζανι! Γιατι δεν μαθανε ποτε πως ο καπεταν-Κώττας δε μιλουσε ελληνικα αλλα ητανε απο τα πρωτοπαλικαρα του Μακεδονικου Αγωνα...

      ΥΓ: εισαι το πιο γλυκο κοριτσι!

      Διαγραφή
  22. Η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και όλοι μας έχουμε ευθύνη για την κατάσταση της υγείας του αυτό είναι το μόνο σίγουρο.. Διαβάζοντας το εκπληκτικό αυτό κείμενο επίσης κατάλαβα ότι Κωνσταντίνα ούσα γλωσσολόγος (και λίγα σκονισμένα αρχαία) πρέπει να είσαι πολύ ευτυχής που γεννήθηκες Ελληνίδα διότι το υλικό στα εδάφη μας ομολογουμένως είναι πλούσιο και ανεξάντλητο!
    Και μιας και μαζευτήκαμε πολλοί από διάφορες γωνιές της Ελλάδας θα τιμήσω και εγώ μια.. τας Σέρρας (καθώς κατά το 1 /4 είμαι Σερραία από τη γιαγιά μου). Πάντα οι κουβέντες των ανθρώπων εκεί μου έβγαζαν μια υπερηφάνεια και μια αλλιώτικη ελληνικότητα που ακόμη δεν κατόρθωσα να κατανοήσω δυστυχώς -Κορτσούδι μ πίτα! (κατανόησα όμως το γεγονός ότι οι πίτες εκεί είναι άλλο πράμα!)
    ΥΓ: Ήνηγκεν η ώρα.. σειρά μου να σου αναθέσω μια εργασία για το σπίτι. Λοιπόν καθότι Θρακιώτσα κατά το μεγαλύτερο μέρος είμαι εξοικιωμένη με πολλές λέξεις θρακιώτικες,με τη λέξη όμως Ξανεμίξ (προστακτική) έχω παιδευτεί. Ζητάω τη βοήθεια της επιστήμης(και όχι του κοινού :p)!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ακριβούλα μου γλυκια,
      οντως ειμαι ευτυχης για τους λογους που λες και για πολλους ακομη!Δεν ηξερα λοιπον οτι εχεις καταγωγη απο τας Σερρας!Ηξερα ομως πολλα για τη σερραϊκη μπουγατσα!Τωρα πρσετεθη και η πιτα!Οταν καταγραψουμε τη γιαγια λοιπον να μας εχει και μια πιτα πες της!
      Και αφου ηγγικεν η ωρα, πολυ ευχαριστως να σε βοηθησω!Πρεπει να σου ομολογησω ομως οτι γελασα με το Ξανεμιξ γιατι ετσι οπως το εγραψες μου ηρθε στο νου καμια απο αυτες τις συνεχειες τις αποτυχημενες γνωστων ηρωων σε γνωστα εργα! Αντιλαμβανεσαι οτι μετα θανατον Γκοσινι μου περασε απο το μυαλο οτι προκειται για νεο ηρωα διπλα στον Αστεριξ και τον Οβελιξ!χαχα!Ωπα οι Σερρες!(πλακιτσα!)

      Και επειδη αυτα συνηθως ή τα ακουμε ή τα γραφουμε σε Διεθνες Φωνητικό Αλφαβητο μου φανηκε περιεργο!
      Η επιστημη μεσα απο τα ματια και την ταπεινη γνωμη μιας πολυ πιο ταπεινης γλωσσολογου αποφαινεται με μια πρωτη και επιφανειακη προσεγγιση οτι προκειται μαλλον για τον Αοριστο της Προστακτικης του ρηματος εξανεμιζομαι, δλδ "εξανεμίσου" που με φωνητικες αλλαγες καταληγει ως "ξανεμίξ"...
      σου λεει κατι?ταιριαζει με τα γλωσσικα περιβαλλοντα στα οποια τη συναντας τη λεξη?

      ΥΓ; το τι αγχος τραβαω με αυτα τα θεματα δε λεγεται!Δεν υπαρχει πιο γοητευτικό κομματι στη γλωσσολογια αλλα ταυτοχρονα πιο δυσκολο και κυριως ΥΠΟΥΛΟ απο την ετυμολογια!Ειλικρινα σου μιλαω ειναι πολυ ατιμη!

      Διαγραφή
    2. Καλημέρα :D

      Α ευχαριστώ πολύ για την βοήθεια!Η λέξη είναι θρακιώτικη όχι σερραϊκή και πράγματι είναι αστεία γιατί θυμίζει το κόμιξ. Δεν έχω πάρει ποτέ ακριβής ορισμό αλλά από κουβέντες κατάλαβα ότι σημαίνει ξεκουνήσου από τη θέση σου..άμα λάβουμε υπόψη και την ετυμολογία θα έβγαινε κάτι.. εξαφανίσου σαν τον άνεμο?? ίσως..σαν παιχνίδι γνωσεων είναι όλη αυτή η διαδικασία :p

      Διαγραφή
    3. Ε ωραια τοτε!Μεσα επεσα! Ξεκουνησου δλδ!"Τσακισου" σε ελευθερη μεταφραση!

      Διαγραφή
  23. Γειά σου Κωνσταντίνα... Επιτέλους μπήκα κι εγω στην παρέα σας...!!!!!! Φιλάκια.... Κωνσταντίνα-Girlucky...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς τηνε κι ας άργησε!!καλως ήρθες γλυκιά μου!να σε δούμε και ενεργητική στην παρέα μας!!!

      ΥΓ: έχεις πολύ ωραίο όνομα, το ξέρεις?????Χαχαχαχαχα :Ρ :Ρ :Ρ

      Διαγραφή