Μεταξύ μας τώρα… το παραδέχομαι. Μία μούχλα υπάρχει! Κι άντε
ένας, άντε δύο. Πεντακόσιοι και παραπάνω μαζί σε μια αίθουσα ξέρετε τι μας
κάνουν? Ο Θεός να σε φυλάει! Να κόψεις φλέβες…
- Όλα ξεκινούν από το dress code:
«Αν είμαι γυναίκα, να
είμαι λίγο κουλτουριάρα και να φαίνομαι, να φορώ μια φούστα με άποψη, να έχω
ένα μαλλί περίεργο ή ένα σκουλαρίκι χειροποίητο. Μερικές φορές μπορεί να θυμίζω
και Πάολα! Και τι να λέει! Η κάστα μας έχει και περιεχόμενο. Όσο για το ταγιέρ,
αυτό είναι μιας άλλης εποχής, για τις παλιές, αν και, κάποιες από μας, νέες τη
σήμερον, σε 10 το πολύ χρόνια από τώρα, ταγιέρ θα φοράνε. Φαίνεται!»
«Αν πάλι είμαι άντρας… επίσης φαίνεται. Λίγο αξούριστος, λίγο
ακούρευτος, λίγο έχω ξεχάσει τι θα πει σαμπουάν, λίγο κοιλίτσα, λίγο κοστούμι…
λίγο βλέμμα ροφού, λίγο παραμόρφωση μετά τη μόρφωση!»
-Και τι γλώσσα μιλάς?
Κατά βάση πομπώδη, με λεκτικές περικοκλάδες, εντυπωσιακή, με
στόμφο, με… με… με… Σίγουρα «με», όχι «χωρίς»… και πάντα με τάση διόρθωσης του
συνομιλητή. Ε υπάρχουν κι εκείνοι που παρεκκλίνουν. Που είναι λίγο του λιμανιού
και λίγο του σαλονιού ταυτόχρονα. Αλλά και εδώ, όπως με την Πάολα, υπάρχει μια
διαφορά με τον λιμενεργάτη: ότι ο τελευταίος δεν μπορεί να μιλήσει ΚΑΙ σε συνέδριο, να ετυμολογήσει βρε αδερφέ ένα λήμμα.
Λέμε τώρα… διότι είναι πολλοί και πάμπολλοι από την εξέχουσα αυτή φάρα μας που
μπερδεύουν το «λήμμα» με το «βλήμα».
Και στο κάτω-κάτω πού να τα ξέρεις όλα! Η
κατάρα του κλάδου σε θέλει σαν το καροτσάκι του super market: δίπλα στα κασέρια η οδοντόπαστα,
πάνω από το γκαζάκι του καφέ ο ταραμάς και παραδίπλα το ρολό κουζίνας, ο αρακάς
με το ασετόν. Όλα άσχετα μεταξύ τους, αλλά με έναν κοινό παρονομαστή. Εσένα.
Μάθε λοιπόν και αρχαία και νέα, και
Σολωμό και Εμπειρίκο, και Βιζυηνό και Σοφοκλή και Σαπφώ και Καρτέσιο, και
ιστορία, και αρχαία και ρωμαϊκή και βυζαντινή και νεοτέρα. Και εντρύφησε και στον
Κασσιόδωρο και στον Σκυλίτζη και στα λατινικά και στα ομηρικά, και στον
Κικέρωνα και στον Σαλλούστιο! Και γνώριζε τη γραμματική και το λεξιλόγιο το αρχαίο,
το ελληνιστικό, το μεσαιωνικό και της νέας ελληνικής, της λατινικής, της ομηρικής.
Και σπούδασε τη γλωσσολογία και τη θεωρητική και την εφηρμοσμένη και την ιστορικοσυγκριτική.
Διότι «είναι ανεπίτρεπτο να λέγεσαι «φιλόλογος» και να μην τα ξέρεις όλα αυτά!
- Ουφ! Συγνώμη!! Αυτό δεν είναι
άνθρωπος! Αυτό είναι η GOOGLE με πόδια!
Και κάπου εδώ αρχίζουν οι ανασφάλειες.
Γιατί δε διάβασα όσα έπρεπε από μικρή για να προλάβω? Και ψάχνω τον ένοχο:
ποιος μου ‘φαγε στα νιάτα μου το χρόνο μου? Χμ! Το ποδήλατο! Αυτό φταίει! Θα το
πυροβολήσω! Και το παιχνίδι. Θα το σκοτώσω. Και οι παρέες μου. Θα τις φυλακίσω…
Θέλω το χρόνο μου πίσω! Να συγκλίνω στοιχεία ετερόκλητα και αντισυμβατικά: να
γίνω καλή, κατανοητή, συμπαθητική και εν τω βάθει ψαγμένη φιλόλογος. Αλλά
ζωντανή. Όχι μουχλιασμένη σαν να βγήκε από την ντουλάπα το μάλλινο παλτό που
μυρίζει ναφθαλίνη.
-Πολλά ζητάς!
Αθήνα 22 Νοεμβρίου 2012
Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων
Θέμα: Θουκυδίδης
Ιστορικός και ως εκ τούτου διαχρονικός.
Κάθισα δίπλα σε μια συνάδελφο, μάλλον και τα μάλα νεότερη. Στα χρόνια.
Χαμογελαστή ναι. Αλλά μετά το «καλημέρα σας», γκρίνιααααα! Πιο πολλή κι απ’ τη δική
μου. Φαντάσου! Από αυτές τις γκρίνιες με μουρμούρα: «Κορεσμένος ο κλάδος μας,
χωρίς δουλειά… Και αυτοί του ΦΠΨ είναι άσχετοι. Δεν πρέπει να λέγονται
φιλόλογοι. Και οι του Ιστορικού Αρχαιολογικού μας παίρνουν την δουλειά και μπλα μπλα μπλα…».
Χαμογέλασα. Απάντησα απλά πως “ο καλύτερος κερδίζει” και έσκυψα στις σημειώσεις
μου. Τυπικά έδειξε να συμφωνεί, αλλά έβγαζε καπνούς από τα αφτιά. Και σημείωνα τι? Τον εκπεφρασμένο συνδικαλισμό εκπροσώπου
της ΟΛΜΕ που μιλούσε για μειωμένες απολαβές και για χαμένα κεκτημένα, αλλά δεν είπε
τίποτα για δουλειά. Ούτε μία λέξη. Θα εννοούνταν κι αυτό, όπως πολλά δυσκόλως εννοούμενα.
Και χασμουρήθηκα. Νύσταξα. Βαρέθηκα. Ήταν κι εκείνος ο κατά τα άλλα πολύ
σημαντικός, αλλά συνάμα τόσο ανιαρός λόγος των εισηγητών… σαν το νανούρισμα της
μαμάς στα πρώτα μου χρόνια! Άλλωστε για να καταλάβει ένας φιλόλογος πόσο
βαρετός είναι ώρες-ώρες (ή πάντα!!!) μπορεί να καθίσει ανάμεσα σε άλλους για να
ακούει έναν επίσης φιλόλογο να μιλάει. Ε ρε γλέντια! Αλλά ευτυχώς ο λόγος
κάποιων χαρισματικών ομιλητών έκανε τον Θουκυδίδη να αλλάξει χώρο και να ξεπεράσει
και το χρόνο και να καθίσει πλάι μου και να μου μιλάει για το μέλλον…
Εν κατακλείδι, ορθά ο κλάδος αυτός θεωρείται
εν τη γενέσει του καταραμένος. Αλλά και καμένος. Όπως σε πολλές άλλες
περιπτώσεις, κρατάς το πτυχίο σαν σπουδές, όχι σαν επάγγελμα. Στη σχολή άλλωστε
οι καθηγητές μας μας είχαν προετοιμάσει σωστά: «Εμείς εδώ βγάζουμε επιστήμονες,
όχι καθηγητές». Μπορείς άλλωστε να γίνεις μια επιτυχημένη καθαρίστρια με πτυχίο
φιλολογίας. Ή μπορείς να πουλάς καρπούζια γνωρίζοντας Κικέρωνα ή την ιστορία
του ελληνικού έθνους από την εκδοτική Αθηνών. Άλλωστε τι κακό έχει να
σπουδάσεις φιλολογία και να επαγγέλλεσαι κάτι άλλο? Η δουλειά δεν είναι ντροπή
και δε θα ‘σαι ο μόνος που του συμβαίνει αυτό. Άσε που δεν έχουμε πια σαν τους
παλιούς φιλολόγους! Σήμερα, σε πολλές των περιπτώσεων, ισχυρίζονται κάποιοι,
μιλάμε για φελλο-λόγους! Διότι άλλο ο παλιός φιλόλογος, κι άλλο ο παλιοφιλόγος.
Ευτυχώς όμως, ο Θεός εφηύρε τις
ανταύγειες μες στην καταχνιά, την εξαίρεση μέσα στον κανόνα και τους
διαφορετικούς μέσα στην ομοιομορφία. Αλλά πόσους τέτοιους γνώρισες? Εγώ ελάχιστους!